KAPI İLE İLGİLİ TÜM BİLGİLER
Kapı; duvarlarda bırakılan ve geçiş sağlayan boşlukları örten elemanlardır. Kapı ve pencere üretiminde, ana maddeyi kereste türleri, alüminyum ve plastik oluşturur. Avrupa ülkelerinden Almanya’da ahşap % 36’lık payla ikinci sıradadır. Ahşabın gücü estetik görüntüsünden gelmektedir. Fiyat mukayesine gelince ,iyen en pahalı alüminyum, sonra ahşap ve PVC gelmektedir.
Ahşap ülkemizde en ucuz malzemedir. Taba ki büyük firmalar tarafından iyi malzeme kullanıp, iyi işlemden geçirilen bazı ahşaplar, tüm doğrama tiplerinden pahalı gibi gözükebilir. Fakat genelde en ucuz üründür. Konut ihtiyacının çoğunu karışlayan gecekondularda ve kentlerdeki düşük kalite binalarda, fiyatı dolayısıyla ahşap tercih edilir.
1.1. Tanım
Kapılar bina içi ile dışını, bina içindeki birçok bölmeleri hem birbirleri ile birleştirir, hem de bu mahaller tecrit ederle. Kapı; bir yere girip çıkarken içinden geçirilen açılıp kapanma düzeni olan yapı elemanıdır.
Gayesine uygun, yapılmış bir kapı kullanılacağı yerin özelliğine uygun bir yapıda, sağlam, lazım gelen genişlik ve yükseklikte ve hacmin kullanılışın bozmayacak şekilde uygun bir yere yerleştirilmiş olmalıdır İmar talimatnamesine göre tek kanatlı kapı kasaları takıldıktan sonra kalan temiz genişlikleri en az 1.00, oda kapılarında 0.80 m, mutfak, banyo ve hela kapılarında 0.80 m olmadır. Bu genişlikler, temiz genişlikler olduğundan duvar örülürken bırakılacak açıklık, 10 cm daha fazla olmalıdır.
Yükseklik içinde temiz 2.00 m’den az yağılmayacağına dair kayıt vardır. Yapılarda normal olarak yükseklik 2.10 m olarak bırakılır.
1.2.Kapıyı Meydana Getiren Elemanlar
Kapıyı meydana getiren elemanlar, kapı kasası ve kapı kanadı olmak üzere iki kısma ayrılır. Bir kapı yapılışı bakımından tanımlanırken, her ikisinin şekline göre verilen isim söylenir. Ahşaptan yapılan iç kapı kasa ve kanatlarının boyutlarıyla yapım şekilleri için standartlar hazırlanmıştır.
1.2.1. Kapı Kasaları
Kasa; kapı kanadının oturduğu, kanatın hareketin sağlayan menteşelerin ve diğer elemanların takıldığı, yapıda kapı için bırakılan boşlukta, duvarla sağlamca tutturulan bir yapı elemanıdır.
Yapımında başvurulan konstrüksiyon biçimine göre isimlendirilir. Bütün elemanları masif ağaçtan yapılarına Masif Kasa; Çerçeve biçiminde hazırlanıp, çerçeve iş kenarlarındaki kiniş veya lambalara masif tabla (ayna), kontrplâk, odun lif levhası veya yonga plakası takılmış kasalar Tablalı kasa denir. İki yüzü kontrplâk, odun lifi levhası ve yonga levhası ile örtülmüş kasalar prese kasa adı verilir.
Kapı kanatlarının tespitine yarayan kasalar duvara takozlar vasıtası ile tutturulur. Duvar örülürken, kenarları kırlangıç kuyruğu şeklinde eğit katran emdirilmiş takozlar, tuğla sıraların aralarına yerleştirilir. Kapı boşluğunun her iki tarafına bir ortada, diğer ikisi altta ve üstte olmak üzere 3 er takoz koymak lazımdır.
Kasaların sıva ile ek erlerini kapatmak için, kasa üzerine pervaz çakılır. Pervaz fazla geniş olmamalıdır (En fazla 10-12 cm olabilir ).
Geniş pervazlarda çarpılma tehlikesi vardır. Buna mani olmak için pervaz alt kısmının, duvarları bir miktar oyulmak suretiyle oldurulabilir Bazen de pervaz kendi altına yerleştirilen çıtaya tespit edilir. Pervaz ucuna profilli bir kordon çakılır.
1. Pervazlı kapı Kasaları
Kapı kasalarının iki ve üst çevresine elemana “pervaz” adı verilir. Pervaz yardımı ile şase çevresinde, kapı kanadının oluşturacağı lamba oluşturabilir. Kasa ile duvar veya kasa ile sıva arasında, kalan aralıklar örtülebilir.
Pervaz, kasa çevresinde bir süsleme elemanı da olabilir. Kasa genişliği sıvalı duvar kalınlığı kadar olur. Kanat tarafındaki ön pervaz ve diğer taraftaki arka pervaz kasa ile duvar arasından havanın geçmesini önler, geçirilmezliği sağlar.
Pervaz yardımı ile oluşturulan lâmbaya menteşeler ve kilit karşılık demiri gömülür ve vidalanır. Kapı kenarları düz veya lambalı olabilir. Kasa, pervaz kanat ilişkisinde değişik çözümlere başvurulabilir. Pervaz dış kenarına çevrilen pervaz çıtaları, hem pervazla sıva uyumazlığını örter, hem de sıvadan kapıya geçişi güzelleştirir. Ayrıca temiz bir görüntü sağlar. Kapı boşluğunda duvar iç yüzün sıvanması gerekmez, çünkü kasa burayı örter. Kapı kenarlarında duvar kalınlığının kasa genişliği ölçüsünde olması ve sıvalı kenarların şakülünde olması zorunluluğu, sıva mastarlarından yararlanmayı gerektirir.
Kapı kasaları eşikli veya eşiksiz hazırlanır. Eşikli kasalarda kapı kanadı yerde sağlam bir dayanak bulur. Ancak geçişi engellediği için ve çoğunluğu kaloriferler ısıtılan evlerde iç kapılardaki kapı altı boşluğu artık ısıtmada önemli bir sakınca oluşturmadığı için eşik gittikçe az kullanılmaktadır. Eşikli kasa yerin tamamlanmasından (parke, marley, halı döşeme vb.) sonrada monte edilebilir. Eşiksiz kasalarda serenlerin boyu 4 cm uzun yapılır. Bu fazlalık döşeme kaplamasına saplanarak kasanın bağlantısı güçlendirilir.
Ahşap iç kapı kasalarının yapım ve ölçülendirilmesinde TS 06 standarttan yararlanılabilir. Hazır kapı ve kasa üretimi standartlara uygun olmalıdır. Türk Standartları endüstrisinden kapılarla ilgili olarak çıkmış yayınlar şunlardır:
- Ahşap iç kapı Kasaları TS 806
- Prese Kapı Kanatları TS 675
- Tablalı, Camlı, Tablalı ve Camlı Ahşap Kapı kanatları TS 539
- Bina Kapı Kilitleri TS 179
- Kapı Takımları TS 1229
- Çakma Kapı kanatları TS 538
2. Blok Çerçeveli kapı Kasaları
Blok çerçeveli kasa, kareye yakın kesitle genellikle masif ağaçtan hazırlanır. Yerdirenci demir, kavela veya vida ile duvara bağlanır. Vida başlarını örtmek için ağaç ve plastik kapsüllerden yararlanılır.
Kapı boşluğundaki duvarın bir bölümü örtülmeden kalır. Bu yüzden temiz kalıp betonu yapılır. Veya sıvanır. Kanat kenarı düz veya lambalı olarak blok çerçeve kasaya bağlanabilir. Silindir kollu veya yaprak menteşelerden faydalanılır.
Blok çerçeve kasalar çoğunlukla düz duvara takılacak kapılarda kullanılır. Unutulmaması gereken bir nokta, kalın kesitli ağaçtan hazırlanan çerçevenin kasa iç ölçüsünü önemli ölçüde daraltmasıdır. Bu kasalarda eşik kullanılmaz .
3. Yassı Çerçeve Kasalı kapılar
Yassı çerçeve kasa, kalın kontra tablalardan hazırlanır. Kasa derinliği sıvalı duvar kalınlığı kadar veya biraz fazla olur. Duvardaki yüzey bozukluklarının etkisini azaltmak amacı ile kasa kenarlarını taşkın yapmada yarar vardır.
Kural olarak yassı çerçeve kasanın çevresinde pervaz kullanılmaz. Kanadın çevresi kasa cumbasının oluşturduğu dara bir çerçeve ile sınırlanır. Kasa ile duvar arası çıta veya metal profil ile örtülür. Kasanın duvara bağlanışı takoz veya plastik kaveladan yararlanılarak vida ile yapılır. Vida başları macunlanabilir, kapsüllerle örtülebilir. Her iki yöntem de sakıncalı görülürse kasanın iç yüzüne kaplamalı ince bir kasa tutkallanır. Metal bağlantı elemanı kullanarak kasa cumbasından bağlanan asada da vida görünmez.
Yassı çerçeve takılacak kapı boşluklarında duvar kalınlığı ile kasa genişliğinin birbirine uyması ve sıvanın çok düzgün olması gerekir. Bunu sağlamak için önerilecek bir yöntem sıvalı duvar kalınlığındaki sıva mastarlarından yararlanmaktadır. Sıva mastarının kenarlarını düz veya kıvrık alüminyum ,galvanizli saç vb. Gereçlerle örtmek çalışmaı kolaylaştırır ve mastarın ömrü artar. Kasa yerine monte edileceği zaman sıva mastarı sökülür. Aynı amaçla metal sıva profilleri de kullanılabilir. Sıvadan önce duvar kenarlarına tutturulan metal sıva profili kenar koruyucusu olarak yerinde bırakılır.
4. Basit Çerçeve kapı Kasaları
Basit çerçeve kasa, dikdörtgen kesitli parçalardan hazırlanır. Kapı boşluğunun biçimine göre düz duvara veya kapı nişine oturtulur, bağlanır. Bu kasalar iç kapılarda az kullanılır. Daha çok koridorlarda, düz duvara bağlanacak kapılarda, rüzgar kapılarında bodrum ve kiler kapılarında kullanılır.
Basit kasalı kapılarda, bir kanadı kısa cermen menteşe, bir kolu kısa silindir kollu menteşe veya düz yaprak menteşeden yararlanılır. Kanat kenarı düz veya lambalı olabilir. Kasanın duvarına bağlanmasında ankraj demirli, köşebent, vida ve benzeri yöntemler uygulanır.
5. Çelik Kasalı Kapılar
Kapı kasaları ağaç yerine çelik profilden de hazırlanabilir .Ağaca göre daha küçük ölçülü çelik profillerden yapılan çelik kasalar yapıda daha dar görünür. Profillere yerleştirilen esnek gereçlerle kanadın sessizce kapanması ve geçirmezliği sağlanır.
Köşe kasası adı verilen dar tür, kapı boşluğunun bir köşesine bağlanır. Geniş çelik kasa duvar kalınlığındadır. Kapı boşluğunun içi kenarını sarar. Köşe kasası ilk bakışta ucuz gelir. Ancak kalan köşelerin sıvanması, mermer, ağaç veya kağıt kaplanması sonunda maliyeti artar. Buna rağmen geniş kasaların kullanılması sakıncalı olan çok kalın duvarlı yapılarda köşe kasası kullanmak zorunlu olur. Geniş kasa, duvar kalınlığı ile sıva kalınlıklarını içine alır. Çelik kasa, yapının yer döşemesi yapılmadan yerine konulur. Yan dikmelerin alt ucu döşeme üstünden 30mm kadar derine iner. İki uç 30 mm eninde çelik bağla birbirine kaynatılır Yer döşemesi bu işlemden sonra yapılır.
Kilit dili ve sürgüsünün gireceği delikler, menteşe ve bağlantı elemanları, anahtar çelik kasanın yapımı sırasında halledilir. Bu yüzden ve kasa ile kanadı değişik firmalar yapıyorsa konu titizlikle işlenmeli ve gerekli eklentiler önceden seçilmelidir. Çelik kasalarla birlikte düz kenarlı veya bindirmeli (lambalı) kapı kanatları kullanılabilir. Kanatlar çoğunlukla ağaçtan hazırlanır. Çelik köşe kasalarda ve geniş çelik kasalarda lambalı (bindirme) kenarlı kanatlar için 25 mm düz kenarlı kanatlar için 42 mm lamba derinliği bulunur.
İÇ KAPILAR:
İç kapılar yapının bölümlerini birbirinden ayırır. Bölümleri istenmeyen girişlere karşı kapalı tutarlar. İç kapıları oluşturan elemanlar amaca göre yapım ve biçim değişikliği gösteren kap kasası ve kanadıdır.
Kasa sağlam bir birleştirme yöntemi il kapı boşluğuna tutturulur. Kanadın amaca uygun açılıp kapanması ve kapalı tutulması, seçilen değişik eklentilerle sağlanır. İç kapı yapının ve kullanılacağı bölümün mimari stiline uygun olarak biçimlendirilir. Kapı boşluğunun ve elemanlarının boyutlandırılmasında, kasanın ve kanadın konstrüksiyonunda, eklentilerin seçiminde kullanılacağı amacına cevap vermesi göz önünde tutulur. Buna göre dar veya geniş kasalı, düz veya bölümlü kanatlı, kaplamalı veya boyalı sade veya süslü, dikkati çeken biçimde menteşe, kilit aynası vb. Eklenti türleri seçilir Mobilyalara ve iç dekorasyona uyma zorunluğunun gerektirdiği özel durumlar dışında, iç kapılar kapı boşluğunun içinde monte edilir.
İÇ KAPILAR
1.1. İç kapı çeşitleri: İç kapı çeşitleri 4 çeşittir.
1.1.1. Kullanma Amacına Göre İç kapılar
1.1.1.1. Rüzgar Kapılar:
Bina giriş kapılarının iç taraflarında kullanılan kapılardır. Giriş kapısından sonra koridora konulan ve çoğunlukla düz duvara bağlanan kapılardır. Yapı içinin dış hava etkilerinden önemli ölçüde korur. Giriş genişlik ve yüksekliğini tamamen kaplar. Camlı bölme, sabit ve hareketli kanatlardan oluşur. Tek kanatlı veya iki kanatlı tamamı cam olan rüzgar kapıları da vardır. Yaklaşık 12 mm kalınlığında, özel işlemlerden geçirilerek dayanımı arttırılmış sekurit-kristal camdan yapılırlar. Cam kapıların açılıp kapanmaları alt ve üst köşeler camın iki yüzüne cıvata ile bağlanan menteşeler veya döşemeye yerleştirilen özel otomatik kutu menteşe ile sağlanır.
1.1.1.2. Ses Geçirmez Kaplar
Toplantı odalarında, konferans salonlarında, üst düzeydeki yöneticilerin odalarında doktor muayene odalarında ve gizliliği gerektiren veya sessiz olması zorunlu bölümlerde ses geçirmez kapılar kullanılır. Normal oda kapılarının ses azaltma değeri 15-20 dB. (Desibel= fiziki ses şiddeti birim) arasındadır. Ses geçirmez özel kapılarda ise geçirmezlik artar ve ses yalıtım değeri: 40-45 dB olur. Kapılarda başarılı ses yalıtım sağlamak için şu faktörler dikkate alınmalıdır.
a)Kapı kanadında yalıtımın, ses geçirmezliğin sağlanmış olması,
b) Kapı kanadındaki deliklerden, kanat kenarı, kasa arasındaki açıklıklardan ,kapı altı boşluğundan sesin doğrudan geçmesinin önlenmesi
c) Kasa ile duvar arasındaki aralıklardan sesin geçmesinin önlenmesi.
Kapı kanadının ses geçirmezliği ağırlığına, kapının yapılışında kullanılan gereçlerin özellikleri ve yapım biçimine bağlıdır. Kapı kanatlarında basit yalıtım, yalıtım gerecinin tek kat halinde kullanılması halinde sağlanır. Sandviç sistemde yalıtım gerçi ayrı katlar halinde üst üste kullanılarak tam yalıtım sağlar. Kanat, kasa arasında çift lamba (bindirme) ile birlikte kullanılan yalıtıcı gereçler güvenilir sonuç verir.
Yalnız kapı kanadını ve çevresini yalıtmak sorunu çözümler . Kasa ile duvar arasında ses karşı yalıtılması gerekir. Bir odadan diğerine sesin geçmesini önlemek için ar boşlukların cam pamuğu ile doldurulması, dış kenarların esnek plastik macunla sıvanması veya yalıtıcı bantla kapatılması gerekir.
Ses geçirmez kapılar normal kapılardan daha ağır olur. Kenarları çevreleyen yalatıcı gereçler kanadın kapanışı önleyen karşı kuvvet oluşturur. Bu bakımdan kilit, menteşe ve sürgü gibi eklentilerin seçiminde kapının durumu dikkate alınmalıdır.
1.2.1.1.3. Işın Geçirmez Kapılar
Işın geçirmez kapıların kanatları dolu masif ağaçtan veya sıkı yonga plaka dolgulu hazırlanır ve kurşun levhalarda kaplanır .kurşun levhanın kalınlığı yalıtılacak ışın şiddetine göre 1-12 mm arasında değişir. Örneğin hastanelerde ışınla tedavi odalarının kapılarında 12 mm kurşun levha ile yalıtılmış kapılar kullanılır. Kapı kanadının toplam kalınlığı 56 mm olur. Kurşun kaplı çelik kapı kasası en güvenilir sonuç verir. Kap kanatlarının kenarları ve lambalar da kurşunla kaplı olmalıdır.
Zayıf ışınlarla çalışılan tanım (teşhis) odalarında kapılar 1mm kalınlığında kurşun levha ile kaplanır. Kapının kalınlığı 40-46 mm arasında olur. Kapı kasası da kurşun levha ile kaplanmalıdır. Kapı kanadının kenarları ve eşik, özenle yalıtılmalıdır. Işın yalıtımlı kapılarda kaçık delikli gömme kilit kullanılır. İki yüzdeki delikler aynı eksen üzerinde olmadığı için kilit üzerinde ışın geçişin sağlayacak delk bulunmaz. Kapı kolları da ayrı ayrı monte edilir. Tek mile takılı kapı kolu ve tokmaklarda ışın yalıtımlı kapılarda kullanılmaz.
1.1.1.4. Ateşe dayanıklı kapılar
Ateşe dayanıklı kapılar iki gruba ayrılır.
1- Ateş dayanım katsayısı 30 T olan ve yangının yayılmasını geciktiren veya engelleyen kapılar.
2- Ateşe dayanım katsayı 90 T olan ve yanmayan gereçlerden yapılan kapılar (Y.K) “T” ateşe dayanım birimidir.
Standartlara uygun ateşe dayanım deneyinde 30 T değerindeki yangın engelleyen kapılarda, yarım saatlik deney süresince, deney yapılan yüzde tutuşma olmamalı ve ateş diğer yüze geçmemelidir. Diğer yüzün sıcaklığı deney süresince 130°C y aşmamalı ve deney sonunda kanadın yapımında kullanılan gerecin en az 1 cm. Kalınlığındaki bölümü sağlam kalmalıdır.
Bu tür kapılar ateş yalıtım özellikleri yanında ses ve sıcaklığı da önemli oranda geçirmezler. Dış yüzleri prese gereçlerle kaplı veya ağaç kaplamalı, kök kaplamalı, ateş yalıtımlı kapılarda değişik dekoratif renkler ve desenler sağlanabilir.
40 mm kalınlığında tam masif meşeden hazırlanan bir kapıda yanma deneyi uygulandığında 30T değerindeki yangın engelleyici kapılar kadar dayanım göstermiştir. Yangın engelleyici kapılar garaj, bodrum, kalorifer dairesi gibi bölümlerin bina girişlerinde kullanılır.
1.1.1.5. Daire Giriş Kapıları:
Apartman daireleri için yapılan kapıla çerçeve ve tablalı olarak yapılırlar. Daha sade bir görünüş veren presli kontrplak kapılar daire kapılarında çok kullanılırlar.
Bu kapıların daha zengin görünmesi istenirse çerçeve veya kontrplâklı olarak yapılmış kanat üzerine ayrıca merdiven holü tarafına sert ağaçtan profilli yatay veya düşey kaplama yapılır. Kapı kilidi yale cinsinden seçilir. Ayrıca iç kısma emniyet zinciri takılır. Dışardan gelen bir kimseyi kapıyı açamadan görmek gayesi ile yerden 140 cm. Yüksekte kapı gözetleme dürbünü takılır veya içeriden açılabilen küçük bir kapak yapılır.
1.1.1.6. Balkon ve teras Kapıları
Odaların balkon ve tarasa açılan kapıları binanın dış mimarisi ile ilgili bir şekil almak zorundadır. Bu kapılar aynı zamanda o odaların dışarıya veya manzaraya açılan penceresi mahiyetinde olduklarından camlı olarak yapılması icap eder. Tek veya çok kanatlı yapılabilecekleri gibi yanlarındaki pencere ile birleşerek pratikte topal kasalı diye isim verilen şekilde yapılabilirler
Bu kapılarda cam altında kalan kısmın yüksekliği 20-30 cm. Kadar inebilirse de normal hallerde 60-80 cm kadar alınır. Tabla kısmının su almaması için dış tarafa yalı baskısı şeklinde yatay kaplama yapılır. Bu kaplamanın et yerlerinin görünmemesi için içeriden kontrplâk ve benzeri bir levha ile kaplanması lazımdır.
Balkon ve teras kapıları çok defa içeriye açılırlar. Kapıların tespitleri ispanyolet ile yapılır. Bu kapıların açma kollan içeride olmalıdır. Camların kapıya tespiti ister macun, ister çıta ile çıta ile olsun her iki halde de yağmur suları içeriye sızmayacak şekilde detay verilmelidir.
1.1.1.7. Sokak kapıları:
Binaların dışarıya açılan kapıları teloralı ve eşikli olarak yapılırlar. Eşik ve damlalık detayları teras kapılarında görülen şekilleri aynıdır.
Bu kapılar çerçeve ve tablalı olarak yapılırlar .yalnız dış kapılarda tabla, kontrplâk ve benzeri suni levhalardan yapılmaz. Ya masif ayna yapıl veyahut profilli düşey veya yatay tahtalarla kapı yüzüne ikinci kat kaplama yapılır. Bu şekilde iki katlı olarak yapıldığı taktirde esas çerçevenin tablası kontrplâk ızgaralı olabilir.
Dış kapıların rutubete dayanabilmesi için çıralı çamdan veya meşeden yapılması lazımdır. Meşe kullanıldığı taktirde yağlı boya yapılmayıp cilalanarak ağacın damarları gösterilir. Eğer dış kapı antre nişi içinde olup yağmura maruz kalmıyorsa gürgenden de yapılması mümkündür. Dış kapı eteklerine sarı pirinç levhadan bir kaplama yaparak kirlenmesinin önüne geçmek lazımdır.
Dış kapılar çok camlı yapılmaz. Antreye ışık verilmek istenirse ya kapı üstünde veya kapı yanında bırakılan camlı kısımlardan istifade edilir. Böyle bir kısım yapmaya imkan yok ise kapıda küçük bir cam boşluğu açılar ve ön taraftan motifli bir demir ızgara ile muhafaza edilir. Bu cam başlıklarının içeri su almaması için tertiplenmesi lazımdır.
.
1.1.1.8 Kontrplak Kapılar
Kapı yüzlerinin kontrplâk veya benzeri suni levhalarla kaplanması görünüşüne sadelik ve güzellik verir. Silinme ve temizlenmeleri kolaylaşır. Bu kapılar ya seren arasına ızgara yapılarak veya parça ağaçları yan yana yapıştırarak dolu gövdeli olarak yapılırlar. Böylece hazırlanan kapı gövdesi üzerine her iki yüzden de 4-5 mm kalınlığındaki levhalar yapıştırılır ve preste sıkılır.
Kontrplak veya benzeri olan suni levhalar ya seren üzerini tamamen kaplayacak şekilde veya seren gömme olacak şekilde tatbik edilir. Kontrplak uçları kalkmaya müsait olduğundan (diğer levhalar hariç) kontrplâk kaplamayı ya serene gömüp üzerine çıta koymak veya alın kısmına ayrıca bir sert çıta geçirmek lazımdır.
Kalın ve ince düşey veya yatay bütün ızgaralar seren ve başlıklara zıvana ile geçme yapılır. Çıta ile yapılan bütün ızgaralar kapı maliyetini düşüreceğinden 1cm kalınlık 4cm genişliğindeki çıta veya kontrplak çeşitlerini kılıcına gelmek üzere serenler arasına değişik şekillerde dizilip her iki yüzüne kontrplak kaplayarak ucuz kapılar yapılmaktadır.
Bu kapılar aynı zamanda hafif olmaktadır. Seren genişlikleri 10cm den küçük alınabileceğinden kilit ve orta menteşe bölgelerini parça tahtalarla takviye etmek lazımdır. Bazen ince duralit çeşitleri ile yapılan kafesler veya ince şeritlerden yapılmış .bileşikler de ızgara yerine kullanılmaktadır. Daha mühim yerlerde biraz pahalıya mal olmakla beraber, dolu gövdeli kapılar yapılır .bu doluluk yan yana yapıştırılan ince çıta ve kadranlarla temin edilir.
Kontrplâk kapılar bina içinde rutubete maruz olmayan yerlerde kullanılırlar. Cam tokmak için ızgarada cam büyüklüğü kadar boşluk bırakmak lazımdır. Cam çıta ile iki tarlatan tespit edilir.
1.1.2. HAREKET BİÇİMİNE GÖRE KAPILAR:
Hareket biçimine öre kapılar şunlardır:
1.1.2.1. SÜRME KAPILAR:
Yan yana gelen ve bazen beraber kullanılması icap eden, iki oda arasını sürme kapı yapmak faydalıdır. Kapı kendisi için duvar arasında hazırlanan boşluğa doğru yatay olarak sürüleceğinden, hem açılınca yer işgal etme, hem de güzel görünür. Fakat açılış zorluğu göz önüne alınarak her zaman için kullanılan kapıları bu cinsten yapmamak lazım gelir.
Sürme kapılar çok defa çift kanat olarak yapılırlar. Konstrüksiyonları çerçevesiz ve tablalı veya kontrplâk kapılarda gördüğümüz esaslara göre yapılır. Sürme için kullanılan takımın iyi cinsten olması ve bilyalı yatak üzerinde hareket etmesi lazımdır. Ara sıra bu takımın kontrol veya tamiratını yapmak için odalardan birinde kapı üstünde ray genişliğinde kapak yapmak icap eder.
Sürme kapılarda boşluk ağızlarına kasa yerleştirilir ve iki yarım kasa arasında kapının rahatça girip çıkabileceği fakat iç boşluğu gazla görmeyecek şekilde bir aralık bırakılır. Kasa kenarlarına çevrilen pervazlar sıva ile ek yerini kapatır
Sürme kapılar, dönüş boşluğu gerektirmediğinden az yer tutarlar. Fakat kanat genişliğince yana itilmeleri zorunludur. Rahat olmadığı için geçişi çok olan yerlerde kullanılmamalıdır.
1.1.2.2. ÇARPMA KAPILAR:
Çarpma kapılar kasa çevresinde 180° hareket ederek içe ve dışa açılabilir. Bu kapılar bir veya iki kanatlı olarak hazırlanabilir. Çarpa kaplarda blok çerçeve kasa, basit çerçeve kasa, çelik çarpma kapı kasası vb. kasalar kullanılır. Kapı kanadı çoğunlukla camlı olur. Böyle kapı arkasında bulunan kişiler birbirini görür. Geçiş engellenemez Cam, kapının altına kadar iniyorsa bir koruyucu kuşak kullanmak gerekir. Kuşaktan kol olarak da yararlanılır.
Çarpma kapıların çalışma biçimi, kanat kenarı ile kasa arasında boşluk oluşturur. Bu bakımdan tam yalıtım sağlanamaz .u özelliğinden ötürü daha çok koridorlarda, bölmelerde, rüzgar kapılarında ve çok açılıp kapanan yerlerde kullanılır.
1.1.2.3. Akordeon ve katlanır Kapılar:
Büyük kapı boşluklarında ya da yer ayırmalarda ağaç katlanır kapılarla, ağaç ya da plastikten yapılan Akordeon kapılarda yararlanılır.
Katlanır kapılar iki dış kanadı biraz dar, diğerleri eşit genişlikteki kanatlardan oluşur. Kant genişliği, amaca uygun 600-900 mm olarak değişir. Kanatlar birer atlayarak borulu sürme düzenine salınır. Bunun için kanat, köşesine tekerle ya da arabalı gömme köşebent vidalanır. Boru sürme düzeni tavan betonuna ya da kapı boşluğunun üstüne bağlanır. Sürme düzenindeki tekerlek ya da arabanın orta ekseni ile aynı doğrultuda olacak konumda kant alt kenarına bir yönlendirme tekerleği tutturulur. Bu yönlendirme tekerleği ise U profili içinde döner. En az iki kanatlı olan katlanır kapılarda, istenilen sayıda kanat yapılabilir. (3,4,5,6,7,8 gibi) açılışta üst üste katlanan kanatları yana itmek gerekir. Kanatların tümü bir tarafa ya da yarısı kapı boşluğunun sağ tarafında, yarı da sol tarafına sürülebilir.
Akordeon kapılar ise, duvar kenarındaki bir yarım kanatla başlar. Diğer kanatlar eşit genişliktedir. Hareketi sağlayan tekerlekler kanat üst kenarının ortasına tutturulur. Tekerlek kapı boşluğunun üzerine bağlanmış olan bir boruda dönerler .Kanat genişlikleri amaca göre 700-1000 mm arasında olabilir. Kanatların tümü bir tarafa toplanabildiği gibi bir bölümü sağa, bir bölümü sola itilebilir. Kapalı durumda iken bütün kanatlar alt kenarlarında bulunan gömme sürgülerin döşemeye (zemine) sokulması ile sabitleştirilir. Çok kanatlı akordeon kapılar zemine konulan yönlendirici ile denetlenir.
Piyasada bulunun montaja hazır akordeon kapıların içinde metal kasa düzeni vardır .Makasa bağlı makaralar tavana gömül yada açıktan tutturulan rayın içinde kolayca hareket edeler.
Yapımında yalıtıcı gereçler kullanılan ses yalıtımlı ses akordeon kapılarda yaklaşık 23-28 dB (Desibel= ses azaltım değeri) sağlanır. Böyle kapılar tavanda ve yerde kauçuk eklentilerle yalıtılmalıdır.
1.1.2.4. Döner Kapılar:
Bazı banka, otel girişlerinde giriş holün rüzgâr ve soğu girmesi ve giriş çıkışın ayarlanabilmesi için döner kapılar yapılmaktadır. Düşey bir mil etrafında dönebilen dört kanaddan ibaret olan bu cins kapılar kendisine has silindir şeklindeki boşluk içine dönerler. İyi havalarda kanatlar toplanarak kenarlardan geçit verilebilir.
1.1.3. KASALARINA GÖRE İÇ KAPILAR
a- ) Blok Kasalı kapılar:
Kap kasası, kareye yakın dikdörtgen kesit yüzeylidir. Bunlar düz olan kapı boşluğuna monte edilir.
b-)Kör kasalı kapılar:
Kapı kasası genellikle dikdörtgen kesitlidir. Kapı boşluğun kenarına bindirilir veya kap boşluğundaki kapı dişine oturtulur.
c-)Çerçeveli ve Dolu Kasalı Kapılar:
Kapı kasasının genişliği yaklaşık olarak duvar kalınlığında yapılır. Kap boşluğuna iç kenarlardan bağlanır.
d-) Pervazlı Kapı Kasaları
Kasa, duvar kalınlığı kadar geniş yapılır. Kasa ile duvar arasındaki boşluk pervazlar yardımı ile örtülür.
1.1.4. Kanat Biçimine Göre kapılar:
İç kapların kanatları aşağıdaki biçimlerde hazırlanabilir:
Çakma kapılar, ayna kapılar, camlı kapılar, aynalı-camı kapılar, cam kapılar, prese kapılar ve prefabrik kapılardır. Türleri belirtilen iç kapı kasalarının yapım özellikleri resimlerde açıklanmıştır.
Günümüzde en çok kullanılan kapı kanadı türü prese kapılardır. Kanadın dış çevresinin menteşe ve kilit gelen bölümleri takviye edilir. Çerçevenin içi değişik yöntemlerle ve değişik gereçlerle doldurulur. İki yüzü kontrplâk, odun lifi levhası veya yonga plakası ile örtülür. Çerçevenin içinde dolgu gereci olarak kare veya dikdörtgen biçiminde (ağaç, kontrplâk, odun lifi levhası, kafes, delikli yonga plakası, kraft kağıdından hazırlanmış özel petek, izo-mantar vb. Gereç ve yöntemlerden yararlanılır. Prese kapıların dışında çevrilen masif çıtaları görünür veya görünmez biçimde yapıştırılır. Dış yüzler boyalı, kaplamalı veya vernikli olabilir.
Kanatların yüzü düz, eğmeçli kordon çıtalı veya camlı olabilir. Gerekli hallerde kanata mektup, havalandırma düzeni için delikler açılabilir. Prese kapıların ölçüleri TSE 675’e göre şöyledir.
Genişlikler: 64cm, 74 cm, 84 cm, 94 cm.
Yükseklikler : 191 cm. 201 cm, 211 cm.
1.1.5. Açılış Yönüne göre kapılar:
Yaprak menteşeli kapılar uzun kenarından bağlanır ve bu kenar etrafında dönerek hareket edeler. Dönüş (açılış) yönüne göre sağ kap veya sol kapı diye adlandırılırlar.
mobilyaegitmeni.tr.gg
mobilyaegitmeni.tr.gg